تهران- شرایط بیماری کووید-۱۹ در کشور هر روز بحرانی‌تر می‌شود، اکنون موج سوم کرونا بیش از پیش فشار را بر کادر درمان افزایش داده؛ فشاری که عامل اصلی آن رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی در ماه‌های اخیر است.

 نزدیک به دو هفته است که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از شروع موج سوم کرونا که بسیار خطرناک‌تر از دو موج قبلی است سخن می‌گوید. شواهد و نشانه‌ها هم از وضعیت بحرانی در سراسر کشور خبر می‌دهد به‌طوری که اوضاع حتی از اسفند و فروردین‌ماه هم بدتر است.
این وضعیت در پایتخت به مراتب خطرناکتر است، موضوعی که باعث بازگشت تعطیلی و محدودیت‌های یک هفته‌ای به تهران شده و سخن از ادامه‌دار شدن این تعطیلی و محدودیت‌ها است.

اما در این میان موضوعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان خطرناکتر از وضعیت کنونی است، شرایط کادر درمان در بیمارستان‌ها و فشار مضاعف به آنها در طول ۷ ماه گذشته بوده که آنها را به شدت فرسوده کرده است.

با ادامه این شرایط بیم آن می‌رود که اگر بی‌توجهی مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی ادامه یابد، بیمارستان‌های دولتی به محل تجمع بیماران مبتلا به کرونا تبدیل شود و نه محیطی برای درمان آنها؛ زیرا با وضعیت کنونی، بیشتر کادر درمان در خستگی مفرط به سر می‌برند. عده‌ای از آنها خود به کرونا مبتلا شده‌ و برخی از پرستاران و پزشکان نیز به دلیل ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده‌اند.
به گفته کارشناسان، در صورت ادامه این شرایط، ساختار و کارکرد نظام سلامت هم به کلی دگرگون خواهد شد زیرا کادر درمانی که به دلیل ابتلا به کرونا از دنیا رفته‌اند قابل جایگزین نیستند و خستگی و فرسودگی آنها، علاوه بر افت فعالیتشان باعث افت عملکرد نظام سلامت در آینده خواهد شد.

کادر درمان پای مردم ایستاده‎‌اند
حسین آباده کارشناس اقتصاد سلامت در این باره گفته، پیش‌بینی خطرناک‌تر این است که اگر همین موج سوم کرونا تا پایان فصل سرما فروکش نکند و تا پایان زمستان با افزایش آمار مبتلایان مواجه باشیم، آن وقت احتمال فروپاشی ساختارهای کنونی نظام سلامت هم دور از انتظار نخواهد بود.

به گفته آباده، آستانه تحمل و توان کادر درمان، نامحدود نیست. بسیاری از آنها به صورت شبانه‌روزی و در شیفت‌های مختلف در حال ارائه خدمات هستند و این در حالیست که تاخیر طولانی در پرداخت حقوق و کارانه آنها ایجاد شده است اما همچنان پای خدمت به مردم مانده‌اند.

به همین دلیل است که رفتار اجتماعی مردم نقش مهمی در آینده نظام سلامت و همچنین آینده موج سوم کرونا دارد. اگر مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی احترام بگذارند و از وارد آمدن فشار به کادر درمان بکاهند، کنترل موج سوم آسان‌تر و کادر درمان نیز در فشار کاری کمتری خواهند بود.
البته در این میان دولت هم وظیفه دارد با اعمال قوانین محدودکننده و جلوگیری از تجمع‌ها و ترددهای غیرضروری، به کنترل بهتر موج سوم کمک کند.

شرایط کادر درمان اصلا خوب نیست
غلامرضا مقدم‌پور پزشک و کارشناس حوزه سلامت در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید: مردم ابتدا باید برای حفظ سلامت خود و خانواده‌شان پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. شرایط کنونی باعث شده تا کادر درمان دچار محدودیت‌هایی شوند و البته فشار بسیاری به آنها وارد می شود که به طور قطع کیفیت عملکرد آنها را به مرور زمان کاهش می‌دهد.
متاسفانه مشکلات آنها در کنار فشار کاری و مسئولیت آنها در بیمارستان‌ها به‌ویژه در اوج این بیماری به حدی است که هر لحظه امکان درگیر شدن خود آنها با بیماری وجود دارد و گاه ممکن است باعث فوت آنها شود.

هر عضوی از جامعه باید احساس مسئولیت کند
مقدم پور ادامه می‌دهد: در این میان کادر درمان از خانه رفتن خودشان هم نگرانند؛ در منزل آرامش ندارند زیرا می‌ترسند ویروس را به صورت ناخواسته به افراد خانواده منتقل کنند. به هر حال این شرایط اصلا برای کادر درمان خوب نیست.

به اعتقاد وی، این مساله نیازمند آن است که هر کسی به عنوان عضوی از این جامعه درباره این قضیه احساس مسئولیت کند. اما متاسفانه برخی به هیچ وجه فاصله اجتماعی را رعایت نمی‌کنند، ماسک نمی‌زنند و در تجمع‌ها شرکت می‌کنند. همه اینها در کنار هم، به ایجاد چنین شرایطی منجر می‌شود. البته این ماجرا به آگاهی‌بخشی و آموزش نیاز دارد تا حس احساس مسئولیت در تک تک افراد جامعه ایجاد شود.

رعایت پروتکل‌ها موضوعی انسانی است
در این میان غلامرضا کامیار حقوقدان و کارشناس مسائل حقوق شهروندی در گفت‌وگو با ایرناپلاس در این باره می‌گوید: البته هر موضوعی شاید با مفهوم گسترده‌ای که از حقوق شهروندی برداشت شده قابل تحلیل باشد اما این موضوع بیشتر از اینکه از باب حقوق شهروندی مطرح شود از بُعد حقوق انسانی قابل طرح است. چون قلمرو حقوق انسانی بسیار وسیع‌تر از حقوق شهروندی است. مرز بین حقوق و اخلاق در چنین شرایطی بسیار ظریف و دقیق است.

به گفته کامیار، کسانی که آگاهانه این محدودیت‌ها را رعایت نمی‌کنند و با علم به اینکه ناقل هستند سبب انتشار این ویروس می‌شوند و کاری را نه از روی عمد بلکه کار نادرستی را به صورت غیرعمد انجام می‌دهند و بی‌احتیاطی آنها منجر به ابتلا افراد دیگر می‌شود حتی در چنین شرایطی هم مطالبه ارش (ما به‌التفاوت صحیح و معیوب)، درباره آنها امکانپذیر است. به این معنی که اگر منجر به فوت کسی شوند خانواده فرد فوت شده می‌تواند دیه بگیرند و اگر منجر به فوت نشود و صدمه‌ای به تمامیت جسمی کسی وارد می‌شود، می‌توان خسارت را از کسی که ویروس را منتقل کرده مطالبه کرد.

مجازت افرادی که دیگران را بیمار می‌کنند
البته به گفته وی، رویه قضایی ما با وجود حجم گسترش این ویروس هنوز نتوانسته شکل‌های مشخصی برای پیگیری این موضوع داشته باشد اما احکام کلی که حاکم بر این موضوع وجود دارد و کلیات آن در قانون مجازات اسلامی آمده است که اگر کسی باعث بیماری فرد دیگر شود چه مجازاتی دارد.

کامیار ادامه می‌دهد: بنابراین از نگاه انسانی، بی‌توجهی به پروتکل‌های بهداشتی یک عمل مذموم است و از نظر کیفری هم کسانی که عامدانه این کار را می‌کنند به طور قطع مسئول هستند. کسی که ناقل است و می‌داند تنفس، عطسه و سرفه‌اش می‌تواند عامل بیماری شود مانند راننده‌ای است که از چراغ رانندگی رد می‌شود و این ممکن است باعث مرگ دیگران شود. در این میان این رفتار آنها باعث فشار مضاعف بر کادر درمان شده و حتی می‌تواند به مرگ آنها منجر شود.

چگونه می‌توان به کادر درمان کمک کرد؟
کامیار درباره کادر درمان می‌افزاید: کادر درمان در حال حاضر وظیفه‌ای را انجام می‌دهند که جنس آن مانند جنس وظایف ارتش است. ارتش در حالت کلی وظیفه حفظ از امنیت کشور را دارد اما در حالت جنگ، فشارهای بسیار زیادی به این نیرو وارد می‌شود. اکنون نیز کادر درمان در حالت جنگی قرار دارند. این کادر جنگی نیاز به تامین، پشتیبانی و حمایت بیشتر دارد. چون کادر درمان زمانی که وارد بیمارستان شده است در شرایط عادی بوده اما اکنون در یک حالت غیرعادی به ارائه خدمت می‌پردازد.

به اعتقاد وی، علاوه بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی مردم، برای کمتر شدن فشار به کادر درمان لازم است امکاناتی از سوی دولت برای آنها در نظر گرفته شود. باید پوشش‌های بیمه‌ای حداکثری برای کادر درمان در نظر گرفته شود که اگر به این بیماری مبتلا شدند حداکثر حمایت از آنها صورت گیرد و اگر منجر به فوت آنها شد بتوانند از مزایای ویژه برخوردار باشند.
ضمن اینکه کادر درمان می‌توانند مانند شاغلان کارهای سخت، مشمول امتیازهایی مانند کاهش سن بازنشستگی شوند. در حال حاضر فضای بیمارستان‌ها مانند مشاغل سخت‌ و ‌زیان‌آور است. چه بسا موضوع بازنشستگی پیش از موعد آنها نیز قابل طرح باشد؛ اینها نکاتی است که با وضع موجود می‌توان درباره آن اندیشید./ایرناپلاس