به خودکشی نگاه علمی داشته باشیم نه امنیتی

ویرا-امید اکبری

ظاهراً فردا شنبه، بیست و نهم دی ماه، قرار است برنامه‌ای در حوزه آسیب‌های اجتماعی و با عنوان شهروند وظیفه شناس در ایلام برگزار شود و مهمان ویژه این برنامه جناب آقای دکتر کریمی‌کیا، معاون توسعه سرمایه اجتماعی وزارت کشور است. ضمن خیر مقدم و خوش‌آمدگویی به ایشان و همچنین تقدیر از بانیان این برنامه؛ از آنجا یکی از مهمترین آسیب‌های اجتماعی و در واقع مهمترین مسئله اجتماعی، معضل خودکشی و نرخ بالای آن در استان است، لذا نکاتی را در این ارتباط معروض می‌دارد.
یکی از پیش‌ شرط‌های مهم در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی، اصل واقع بینی است. براین اساس، اگر واقع بینانه به تحلیل معضل خودکشی در استان بپردازیم بایستی اعتراف نمود که به دلایل زیر مسئولان و سیاست‌گذاران ذیربط در این حوزه به نوعی دچار سردرگمی هستند:
اولین دلیل این است که متاسفانه تا کنون کاری علمی و روشمند به منظور تبیین یا بیان چرایی خودکشی در استان صورت نگرفته است. تحقیقات انجام شده در این حوزه بیشتر توصیفی بوده‌اند تا تبیینی! به عبارت بهتر، باید گفت ما هنوز نمی‌دانیم به صورت دقیق کدام متغیر مستقل باعث افزایش نرخ متغیر وابسته، یعنی خودکشی در استان شده است. همینطور نمی‌دانیم اگر متغیر مؤثر بر این معضل را کشف کنیم آیا توان لازم برای کنترل یا تغییر آن را داریم یا نه؟
دلیل دوم برای اعتراف به سردرگمی در این حوزه این است که هنوز یک متولی مسئول و پاسخگو در این حوزه تعیین نشده است. یعنی معلوم نیست متولی اصلی این آسیب اجتماعی مهم در استان، دانشگاه علوم پزشکی است یا دفتر امور اجتماعی استانداری است یا بهزیستی یا دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی دیگر… .
به نظر می‌رسد اولین قدم برای برون رفت از این مشکل حاکم شدن رویکرد علمی و آکادمیک رشته علوم اجتماعی بر دستگاه‌های مسئول در این زمینه به ویژه در حوزه معاونت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استانداری است. به نظر می‌رسد طی سالهای اخیر، رویکرد امنیتی و غیر تخصصی تفوق بیشتری بر این حوزه داشته است و بدیهی است زمانی که به هردلیلی افراد غیر متخصص بر یک حوزه مهم اجتماعی گمارده شوند انتظار زیادی برای بهبود در آن حوزه نمی‌توان داشت.
از طرف دیگر، واقعیت این است که فضای فکری، اجتماعی و رسانه‌ای استان بسط و گسترش یافته و دیگر زدوبندهای جناحی، ایلی و یا حتی اعمال نفوذ نمایندگان بر فرایند انتخاب مدیران استان به ویژه معاونت‌های استانداری را برنمی‌تابد. لذا انتظار است حاکمیت رویکرد علمی، تخصص‌گرایی و شایسته سالاری مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد.